Nevşehir ve çevresi, yaklaşık beş bin yıllık zengin bir tarihe sahip olup, köklü medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Bölgenin bilinen ilk sakinleri Hititler’dir ve bu dönemde bölgeye “Nissa” ismi verilmiştir. Hititlerden sonra Frigler ve Lidyalılar bölgeyi ele geçirmiştir. Kapadokya, tarih boyunca pek çok medeniyetin geçiş noktası olmuştur. Asurlular, bu bölgeye “Katputuka” ismini vermişlerdir. M.Ö. 6. yüzyılda Persler Kapadokya’ya hâkim olmuş, M.Ö. 4. yüzyılda ise Makedonya Kralı Büyük İskender’in Pers İmparatorluğu’nu yenmesiyle bölge Makedonya Krallığına dahil edilmiştir. İskender’in ölümünün ardından Kapadokya, bir süre bağımsız bir krallık olarak varlık göstermiştir. Ancak Roma İmparatorluğu’nun bölgeyi ilhak etmesiyle Roma hâkimiyetine girmiştir. M.S. 395 yılında Roma İmparatorluğu’nun ikiye bölünmesiyle bölge, Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu’nun kontrolüne geçmiştir.
8.yüzyılda İslam orduları, “Niğde-Aksaray-Kayseri” üçgeni içinde kalan bu bölgeyi fethederek yaklaşık 300 yıl boyunca bölgeyi ellerinde tutmuşlardır. Ancak İslam Devleti’nin zayıflaması sonucu bölge yeniden Bizans İmparatorluğu’nun eline geçmiştir.
1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu Fâtihi Kutalmışoğlu Süleyman Şah, Anadolu’nun büyük bir kısmını olduğu gibi bu bölgeyi de fethetmiştir. Türkler, bu köye “Muşkara” ismini vermiştir. Selçuklu Devleti’nin yıkılışının ardından İlhanlılar, 14. yüzyılın ortalarında Eratnaoğulları ve Karamanoğulları bölgede kısa süreli hâkimiyet kurmuşlardır. 14. yüzyılın sonlarına doğru Nevşehir ve çevresi Osmanlı Devleti’nin egemenliği altına girmiştir. O dönemde Muşkara, 10-12 hanelik küçük bir yerleşim yeri olarak bilinmekteydi.
Lâle Devri’nin ünlü sadrazamı Nevşehirli Dâmâd İbrahim Paşa, Muşkara’yı genişleterek imar etmiş ve bu yeni yerleşim alanına “Nevşehir” adını vermiştir. Yenişehir anlamına gelen bu isim, 18. yüzyılda şehri tanımlamak için kullanılmaya başlanmıştır ve Nevşehir, bir kaza olarak Niğde Sancağı’na bağlanmıştır.
Cumhuriyet döneminde Niğde iline bağlı olan Nevşehir, 20 Temmuz 1954 tarihinde 6429 sayılı kanunla il statüsüne kavuşmuş ve o tarihten bu yana İç Anadolu Bölgesi’nin şirin bir ili olarak varlığını sürdürmektedir.
Nevşehir’de Gezilecek Yerler
1. Kapadokya: Nevşehir denildiğinde ilk akla gelen yer, büyüleyici manzaraları ve tarihî yapıları ile ünlü Kapadokya’dır. Peri bacaları, yeraltı şehirleri ve sıcak hava balonu turları, bölgenin en önemli turistik cazibe merkezlerindendir. Göreme, Ürgüp, Uçhisar ve Avanos gibi yerleşim yerleri, Kapadokya’nın zengin kültürel dokusunu ve doğal güzelliklerini gözler önüne sermektedir.
2. Göreme Açık Hava Müzesi: UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan bu müze, Bizans dönemine ait kiliseler ve manastırları ile ünlüdür. Fresklerle süslü kiliseler, Kapadokya’nın tarihî ve dini geçmişini keşfetmek için mükemmel bir fırsat sunmaktadır.
3. Derinkuyu Yeraltı Şehri: Kapadokya’nın en büyük yeraltı şehirlerinden biri olan Derinkuyu, savaş ve saldırılar sırasında halkın sığınmak için kullandığı geniş yer altı yapıları ile dikkat çeker. Şehir, kiliselerden odalara, su kuyularından hava bacalarına kadar çok sayıda yapıya ev sahipliği yapmaktadır.
4. Uçhisar Kalesi: Kapadokya’nın en yüksek noktalarından biri olan Uçhisar Kalesi, muhteşem manzarasıyla ziyaretçileri büyülemektedir. Hem tarihî hem de doğal bir güzelliğe sahip olan bu kale, bölgenin en güzel seyir teraslarından biridir.
5. Avanos: Çömlekçilikle ünlü bu kasaba, Kızılırmak Nehri kıyısında yer almakta ve turistlere el sanatları atölyelerinde çömlek yapma fırsatı sunmaktadır.
Nevşehir’in Meşhur Yemekleri
Nevşehir, İç Anadolu’nun geleneksel mutfağını yansıtan zengin bir yemek kültürüne sahiptir. İşte Nevşehir’in ünlü yemekleri:
1. Testi Kebabı: Özellikle Kapadokya yöresinde yapılan bu kebap, testi içinde pişirilen et ve sebzelerden oluşur. Testinin kırılarak servise sunulmasıyla ünlüdür.
2. Kayısı Dolması: Kuru kayısının içine kıyma doldurularak yapılan bu özel yemek, tatlı ve tuzlu tatların harmanlandığı bir lezzet şölenidir.
3. Soğanlama: Yöreye özgü bir tür börektir. İnce yufkanın arasına soğan ve kıyma harcı konularak yapılır.
4. Nevşehir Tava: Domates, biber, soğan ve etin fırında pişirilmesiyle yapılan bu yemek, Nevşehir mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden biridir.
5. Düğü Çorbası: Köy düğü (bulgur) ile yapılan bu çorba, özellikle kış aylarında tercih edilen bir sıcak yemektir.
Nevşehir’de Sağlık Hizmetleri
Nevşehir, modern sağlık hizmetleri ile bölge halkına ve ziyaretçilere kaliteli sağlık hizmetleri sunmaktadır. Şehirde devlet hastaneleri, özel hastaneler ve tıp merkezleri bulunmaktadır. Başlıca sağlık kuruluşları şunlardır:
1. Nevşehir Devlet Hastanesi: Bölgenin en büyük devlet hastanesidir ve geniş bir uzman kadro ile hizmet vermektedir.
2. Kapadokya Hastanesi: Özel bir hastane olan Kapadokya Hastanesi, modern tıbbi cihazlar ve alanında uzman doktorlar ile hizmet sunmaktadır.
3. Özel Versa Hastanesi: Nevşehir’deki diğer özel hastanelerden biri olan Versa Hastanesi, geniş sağlık hizmetleri yelpazesi ile öne çıkmaktadır.
4. Aile Sağlığı Merkezleri: Şehir merkezinde ve ilçelerde bulunan aile sağlığı merkezleri, yerel halkın sağlık sorunlarına çözüm sunan temel hizmet noktalarıdır.
Nevşehir, zengin tarihî geçmişi, doğal güzellikleri ve misafirperver insanlarıyla ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunmaktadır. Hem tarihi keşfetmek hem de huzurlu bir tatil yapmak isteyenler için ideal bir destinasyondur.
